Tijdens beeldvormende onderzoeken in de kliniek, zien we vaak dat mensen röntgenfoto’s snel snappen. Daarentegen zijn bewegende beelden van echografisch onderzoek vaak moeilijker te begrijpen. Een vaak gehoorde opmerking: “Ik zie er niets in, voor mij is het zwart-wit”. Klopt als een bus,.. voor mij is het dat ook….
Een röntgenfoto beoordelen begint bij het maken van de foto. Het paard moet goed staan in de positie die jij wil. Meestal gewoon vierkant, maar daar zijn uitzonderingen op. Dan is de belichting van groot belang, net als de richting waarin de foto geschoten wordt. Alleen met een goede techniek kunnen we foto’s verkrijgen die daadwerkelijk diagnostische waarde hebben. Kort gezegd, de te beoordelen structuren moeten zoveel mogelijk los van elkaar te zien zijn. Hierbij willen we dus geen overlap of “superpositie”. Daarnaast moet de belichting zo zijn dat we nergens in de foto een compleet wit vlak hebben, maar ook niet volledig zwart. Veel grijstinten betekent over het algemeen dat de foto goed te beoordelen is. Tegenwoordig zijn de meeste dierenartsen uitgerust met een digitaal systeem wat het mogelijk maakt de belichting, na het maken van de foto, iets aan te passen. Let wel: je kan van een slechte foto, geen goede maken door digitaal de belichting aan te passen.
Hieronder een voorbeeld van een zijdelingse opname van de kogel van het paard. De richting van de opname is goed, en de belichting is prima. We zien de gewrichten, sesambeenderen en de griffelbeentjes. Wil je deze beter beoordelen, dan hebben we extra foto’s nodig om de individuele sesambeentjes en griffelbeentjes uit te projecteren. Op de foto zien we een gebroken griffelbeen.
Een veel gemaakte fout, is dat men stopt bij de eerste diagnose. Een paard loopt niet kreupel van een breukje in een griffelbeen. Om een foto beter te beoordelen is kennis van de anatomie, maar ook fysiologie en biodynamica van het paard noodzakelijk. Hoe zit het in elkaar, en hoe functioneert het normaal gesproken.
Hieronder zie je een vergelijkbare foto. De belichting en richting zijn ook hier prima. Deze foto is tijdens een keuring genomen en veroont geen afwijkingen.
Nu we deze twee foto’s hebben gezien, is het verstandig ze ook eens naast elkaar te zetten. We zien op de eerste foto met het gebroken griffel been verder vrij weinig afwijkingen. Als we wat beter kijken zien we wel dat de hoek tussen pijpbeen en kootbeen groter is en dat de sesambeentjes naar onder zijn gezakt. Met andere woorden, de kogel in hyperextensie (overstrekt of verzakt), terwijl het paard gewoon vierkant staat. Soms zit de afwijking niet in de botten, eerder in de houding. Los van het gebroken griffelbeen, heeft dit paard een slecht functionerend kogeldraag-apparaat. Het is verantwoordlijk voor de vering van de kogel. Uiteindelijk zal dit ook de oorzaak zijn van de kreupelheid en van het gebroken griffelbeen.
Om de diagnose aan te vullen is een echografisch onderzoek nodig. Hierbij kijken we specifiek naar de onderdelen van het kogeldraag-apparaat. Dit bestaat uit de tussepees, die eindigt op de sesambeentjes en verder gaat in de sesambanden.
De afwijkingen die we zien waren al vermoed op basis van het klinisch onderzoek. Dit is het belangrijkste aspect van het onderzoek van een kreupel paard.